अमरवेल वनस्पती विषयी आयुर्वेदिक माहिती
Amarvel vanaspati vishyi mahiti
• मराठी नाव : अमरवेल, आकाशवेल,
• हिंदी नाव : अंबरवेल,
• इंग्रजी नाव : cascuta
• वनस्पती प्रकार :
ही एक परोपजीवी वनस्पती असून ही दुसऱ्या वनस्पतीवर वाढून तिच्यातील अर्क सेवन करते. जंगलातील विशाल झाडावर ती वाढते. दिसायला पिवळसर रंगाची ही वेल संपूर्ण परिसर व्यापून टाकते.
• पाने :
या वेलीची पाने लहान आकाराची साधे पान या प्रकारात मोडतात.
• फुले :
पांढरट रंगाची लहान लहान फुले या वनस्पतीस येतात.
• फळे :
पिवळसर रंगाची लहान फळे या वनस्पतीस येतात.
• अमरवेल वनस्पतीचे आयुर्वेदिक फायदे :
• डोक्याचे केस गळत असतील , टक्कल पडत असेल, केस पांढरे पडत असतील तर अमर वेल घेवून ती वाटून ती पाण्यात उकळून घ्या व अंघोळ केल्यानंतर त्या पाण्याने आपले केस धुतल्यास केस गळणे थांबून मजबूत होतात. व नवीन केस उगवण्यासाठी सुरुवात होते. सलग तीन चार महिने हा प्रयोग करावा.
केसांच्या आरोग्यासाठी अमरवेल पावडर घेऊन ती खोबरेल तेलात घालून उकळून ते तेल डोक्यास लावल्यास देखील फायदा होतो.
• मेहंदी मध्ये अमरवेलं पावडर टाकून त्याची पेस्ट केसांना लावावी केसांचे आरोग्य सुधारते.
• लहान मूल अथवा कोणी पुरुष वा स्त्री यांचा शारीरिक विकास थांबलेला असेल, थकवा जाणवत असेल तर देशी गाईच्या तुपातून रोज अर्धा चमचा अमरवेल वाळवून केलेली पावडर खायला दिल्यास विकासास मदत होते. थकवा निघून जातो. व जोश निर्माण होतो.
• अमरवेल पावडर सेवन करत राहिल्यास पुरूषातील स्टेस्थोस्टेरोन वाढवते. प्रजनन क्षमता वाढवून मांसपेशी मजबूत करते.
• एखादया स्त्रिस गर्भधारणा होत नसेल , गर्भ स्थिर राहत नसेल तर शुक्राणू कमी होणे यावर अमरवेल उपयुक्त आहे. यासाठी अमरवेल पावडर चमचाभर खाणे रोज उपयुक्त आहे. याने गर्भधारणा होण्यास मदत होते. व पुरुषाचे शुक्राणू वृध्दी होण्यास व वीर्य दाट होण्यास मदत होते. स्त्रियांनी मासिक पाळी झालेल्या पाचव्या दिवसापासून घेणे फायद्याचे असते.
• शरीरावर जखम झाल्यास अमरवेल तोडून ती वाटून त्याचा लेप लावल्यास जखम बरी होण्यासाठी मदत होते. ती शीत गुणक पित्त शामक असल्याने जखमेची जळजळ कमी करण्याचे काम करते.
• डोळ्यांना सूज आल्यास अमरवेल घेवून वाटून त्याचा रस डोळ्याच्या बाजूने लावल्यास शितलता येते. जळजळ कमी होते.
• लिव्हर मध्ये खराबी आल्यास तसेच लिव्हरला सूज येणे व इतर व्याधी निर्माण होणे यावर अमरवेल पावडर खाणे फायद्याचे असते. तसेच ओलसर अमरवेल घेवून वाटून तिचा रस पंधरा ते दहा ml घेणे फायद्याचे असते. तसेच अमरवेल वाटून त्याचा चोथा व रस बेंबी भोवती लावणे देखील फायद्याचे असते.
• तोंडात फोड येतात.त्यावर अमरवेल पानांचा रस किंवा गाठीची पावडर किंवा रस काढून त्यावर लावल्यास फायदेशीर आहे.
• शरीरातील बॅड कोलेस्टेरॉल कमी करून हृद्यासंबंधी आजार बरे करण्यासाठी अमरवेल उपयुक्त आहे.
• आयर्न, कॅल्शियम तसेच व्हिटॅमिन सी असल्याने आनिमिया रोगात अमरवेल उपयुक्त असते.
• किडनीला सूज आल्यास तसेच किडनी दोष घालवण्यासाठी अमरवेल पावडर किंवा रस लाभकारी असतो. मुत्रविकार बरे करण्यासाठी मदत करते.
• पचन शक्ती सुधारते. व प्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी अमरवेल उपयुक्त आहे. यासाठी अमरवेल घेवून ती वाटून तिचा रस खाणे फायद्याचे असते. किंवा त्याचा चाळीस ते पन्नास ml काढा करून पिणे चांगले असते. याने आतड्यांची कार्यक्षमता वाढण्यास मदत होते.
• पुरुष अंडकोश वृध्दी होऊन सूज आल्यास अमरवेल घेवून त्यास वाटून ती लावल्यास सूज कमी होते.
• त्वचा रोग असेल तर अमरवेल घेवून त्याचा रस काढून तो लावत राहिल्यास त्वचा रोग बरा होण्यासाठी मदत होते. तसेच त्याचा वाटून चोथा लावल्यास देखील फायदा होतो.
• बद्धकोष्ठता, बवासिर, रक्ती मूळव्याध असेल अमरवेल रस दहा ml तसेच दोन ते तीन काळी मिरी घालून रोज खात राहिल्यास फायदा होतो.
• शारीरिक कमजोरी असेल तर अमरवेल घेवून एका क्वाटनच्या रुमालात बांधून ती दोन कप दूध घेवून त्यात पानी थोडे घालून ते एका भांड्यात घेवून ती पोटली त्यात टाकून उकळा, थोडया वेळाने दूध पाणी आटून अर्धे झाले की ती पोटली काढून ते दूध पिल्यास शरीरात जोश येतो.
• हाडे मजबूत करणे यासाठी फडक्यात बांधून ती दुधात घालून शिजवून ते दूध पिणे फायद्याचे असते .
• तसेच सांधे दुःखी, गुडघे सुजणे यावर अमरवेल पाण्यात गरम करून ती फडक्यात बांधून शेक देणे लाभकारी असते.
• साखर मधुमेह रुग्णासाठी अमरवेलीच्या बिया वाटून त्याचे चूर्ण करून ते पाच ग्रॅम पर्यंत दिल्यास ब्लड शुगर म्हणजेच मधुमेह नियंत्रणात येण्यासाठी मदत होते.
• अमरवेल खाताना घ्यावयाची काळजी :
• अमरवेल आहारात घेताना पित्त, वात, कफ विकार लक्षात घेवून तज्ञ वैद्यकीय आयुर्वेदिक डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार औषधी घेणे फायद्याचे असते.
• गर्भवती स्त्रियांनी वैद्याच्या सल्याने अमरवेल चूर्ण खाणे फायद्याचे असते.
• अशी आहे अमरवेल वनस्पती विषयी आयुर्वेदिक माहिती.
• Amarvel information in Marathi
