अक्कलकारा आयुर्वेदीक औषधी वनस्पतीचे उपयोग
Akkarkara ayurvedik medicine information in Marathi
• मराठी नाव : अक्कलकारा, अक्किराकरम,
• हिंदी नाव : अकरकरा, अकोरकरो,
• संस्कृत भाषेत नाव : आकारकरभ, अकलल्लक.
• इंग्रजी नाव : Spanisn pellitory. Pellitory root
• लॅटिन नाव : Anacyclus Pyretdrum.
• आढळण्याचे ठिकाण :
तसे पाहायला गेलं तर ही अरब स्थानातून किंवा मोरोक्कोतून ही वनस्पती व्यापारी लोकांकडून भारतात आली आहे. आपल्या आसपास पावसाळी दिवसात गंगुत्र आढळून येते. त्यासारखी ही वनस्पती पाहायला मिळतें. अत्यंत लहान रोप झुडपासारखी असणारी ही वनस्पती अत्यंत उपयोगी आहे.
• पाने :
या वनस्पतीची पाने भाल्याच्या पात्यासारखी आकाराची साधे पान या प्रकारात मोडतात.
• फुले :
शेतात येणाऱ्या गंगुत्रासारखी गोंडेदार फुले पिवळ्या रंगाची बोंडासारखी असतात असतात व त्यावर लाल रंगाचा ठिपका असतो. याचे सेवन केल्यास झिणझिण्या येतात. व यामध्ये औषधी गुणधर्म असतात.
• मूळ :
या झाडाची मुळे काढून सुकवली, वाळवली जातात. ३ ते १० से. मी. लांब, ५ ते २० से. मी. जाड व वरील बाजूस सुरकुत्या पडल्यासारखी असतात. आतून पांढरट असतात. फुले व मुळे जास्त औषधात वापरली जातात.
• अक्करकारा या वनस्पतीचे औषधी उपयोग:
• या वनस्पतीच्या पंचागाचा वापर औषधात केला जातो.
• दात दुःखी असेल तर या वनस्पतीची फुले तोडून ती सतत चावून तोंडात चघळत राहिल्यास यातील वेदनाशामक घटक व कीडनाशक गुणधर्मामुळे दात दुःखी थांबते. व मुख शुध्द होते. या वनस्पतीचा वापर दंतमंजन तयार करताना केला जातो. या झाडाची फुले, पाने, मूळ, खोड, बी यांची पावडर करून त्यामधे तुरटी, लवंग घालून. त्याची पावडर करून दंत मंजन केले जाते. जे दाताच्या आरोग्यासाठी लाभकारी असते.
• एखाद्या माणसात तोतरेपणा असेल तर किंवा लहान बाळ तोतरे बोलत असेल तर अक्करकारा मुळे व फुलाची पावडर व काळी मिरी सम प्रमाणात घेवून त्याचे चूर्ण करून मधातून रोज सेवन केल्यास असे सल्लग तीन चार आठवडे केल्यास तोतरेपणा दूर होतो.
• तोंडाला लकवा मारल्यास अक्करकाराच्या मूळांची पावडर, मोहरीच्या तेलात घालून मालिश करावे लकवा बरा होतो. तसेच मुळी चघळण्यास दिल्यास लकवा बरा करण्यासाठी मदत होते.
• तसेच लकवा मारल्यास तो कमी करण्यासाठीही अक्करकारा उपयोगी आहे.
• रक्त शुद्ध करण्यासाठी अक्करकारा उपयुक्त आहे. तिचा काढा करून पित राहिल्यास रक्त शुद्ध होते.
• घसा दुःखी असेल तर या वनस्पतीच्या पाना फुलांचा काढा करून गुळण्या कराव्यात घसा दुःखी बरी होण्यास मदत होते.
• पुरुषाच्या शरीरात धातू कमी असेल, पातळ असेल, तर अक्करकारा मुळांची पावडर, व सफेद मुसळी, अश्वगंधा, सम प्रमाणात एकत्र करून त्याची पेस्ट करुन ती रोज सकाळी संध्याकाळी एक चमचा घेतल्यास धातू वृध्दी होते. व शरीर बळकट होते.
• स्त्रियांच्या मासिक पाळीत रक्तस्त्राव जास्त होणे, वेदना होत असल्यास अक्करकारा मुळे व फुलांची पावडर व हिंग एकत्र घेवून त्याचा काढा करून पित राहिल्यास मासिक पाळीतील त्रास कमी होतो.
• सायटिका, सांधे दुखी झालेली असेल, शरीरात मांसपेशी सूज आली असेल, हाडे दुःखी असल्यास अक्करकाराची पाने व फुले वाटून लावल्यास सूज उतरते, व वेदना कमी होतात.
• अककरकारा बुध्दी वर्धक आहे. ब्राम्ही पावडर पाव चमचा व अककरकारा पाव चमचा यांची मात्र सम प्रमाणात घेवून त्यामधे मध घालून त्यांचे रोज सेवन उपाशी पोटी किंवा रात्री केल्यास बुध्दीसाठी टॉनिकचे काम करते. याच्या सेवनाने श्रवण क्षमता विकसित होऊन ज्ञानकोश वृध्दी होते.
• महाराष्ट्र राज्यात या वनस्पतीच्या दांड्या काढून त्यांचे लोणचे बनवतात. तसेच त्याच्या पानांची पातळ भाजी बनवली जाते.
• जिभेवर स्पर्श झाल्यावर झणझणी मारते. व थोडया वेळासाठी तिखट व कडू चव कळत नाही. तसेच लाळ वाढते.
• अशी आहे आक्करकारा वनस्पतीविषयी आयुर्वेदिक माहिती.Akkarkara ayurvedik medicine information in Marathi
