कडुलिंब वनस्पतीNeem tree information in marathi

 कडुलिंब वनस्पती

Neem tree information in marathi

• शास्त्रीय नाव : Azadirachta indica

• कुळ : Meliaceae

• कडुलिंब वनस्पतीची इतर नावे :

निंब, अरिष्ट, परिभद्र(संस्कृत) नीम (हिंदी) लिंब,बाळंतलिंब, कडुलिंब (मराठी)

कडुलिंब वनस्पती
Neem tree information in marathi

• कडुलिंब वनस्पती कोठे आढळते : 

भारतत देश, पाकिस्तान, बांगलादेश, नेपाळ तसेच भारतीय उपखंडात सर्वत्र आढळते.

• कडुलिंब ही वनस्पती कधीही प्रदूषण करत नाही.

• अवयव : 

खोड, मूळ, पाने, बी, साल हे अवयव या झाडाचे अत्यंत कडू असतात.

• उंची : 

हा वृक्ष ३० ते ६० फुटापर्यंत वाढ होणारा असून दिसायला डेरेदार आहे.

• मुळ : 

सोटमुळ असून हा वृक्ष भारतीय पठारी भागात मुख्यतहा आढळतो.

• खोड : 

अत्यंत कठीण असे खोड व मजबूत असते. याच्या लाकडाचा उपयोग इमारत बांधकाम व पेट्या बनवण्यासाठी केला जातो.

• पाने : 

या झाडाची पाने दात्री असून गडद हिरव्या रंगाची असतात. एखाद्या कापणीच्या खुरप्याच्या आकाराची असतात. त्यांना दोन्ही बाजूंनी दात्र्या असतात.

• फळे : 

या झाडाची फळे गोलाकार असून कच्ची असताना हिरव्या रंगाची असतात. तर पिकल्यावर पिवळी असतात. चवीला कडू असतात.

• कडुलिंब वृक्षाचे औषधी महत्त्व :

• कडुलिंबाच्या डहाळ्याच्या काड्या या कडू असतात. त्यांचा वापर दात घासण्यासाठी केला जातो. यामुळे दातातील कीड नष्ट होते.

• आयुर्वेदात या वृक्षास जंतू नाशक म्हणून मानतात. पोटातील कृमी नाशक म्हणून याच्या पानांचा रस वापरतात.

• गोवर, कांजिण्या रोगावर उपचार म्हणून कडुलिंबाचा पाला अंथरून त्यावर झोपवतात.

• सर्प विषावर तसेच शरीरात गर्मी वाढल्यास कडुनिंबाचा काढा देतात.

• पोटात जंत झाल्यावर पानांचा रस काढून तो गुळात कालवून खायला तीन - चार दिवस दिल्यास जंत पडून जातात.

• अंगाला खाज सुटली असेल. तर कडुलिंब पाला टाकून पाणी उकळून त्याने अंघोळ घालतात.

• ताप आल्यावर सकाळ संध्याकाळ कडुलिंब सालीचा काढा देतात.

• शरीरावर जखमा झाल्यास त्यावर कडुलिंबाचा पाला चेचून लावतात. जखमा बऱ्या होतात.

• दूषित रक्तामुळे शरीरावर त्वचेवर डाग पडल्यास कडुलिंबाचे तेल लावतात.

• कडुलिंब पावडर करून शेतात टाकल्यास ती कीड नाशक असते. तसेच खत म्हणून उपयोगी पडते.

• पायाला कुरूप झाले तर त्यावर रोज कडुलिंबाचे तेल रोज लावले तर ते बरे होते.

• फॅटी एसिड तेलात असते. त्यामुळे कडुलिंब तोंडावरील जखमा, मुरूमा बर्या करतो म्हणून त्याचा उपयोग त्वचा समस्या दूर करण्यासाठी करतात.

• कडुलिंब तेलात व्हिटॅमिन सी मोठ्या प्रमाणात असल्याने खराब त्वचा दुरुस्त करण्यासाठी त्याचा वापर केला जातो.

• कडुलिंबाचे झाड हे आक्सिजनचा प्रमुख स्तोत्र असल्याने तो ताजी हवा सोडतो. त्यामुळे आपल्याला निरोगी आयुष्य मिळते.

• फॅटीक एसिड , जीवनसत्व, बुरशीनाशक असल्याने त्वचेवर पडलेल्या सुरकुत्या कमी करण्यास मदत करते.

• कडुलिंबाची पाने उपाशीपोटी रोज सेवन केल्यामुळे मधुमेहापासून मुक्त होतो.

• कडुलिंबाची पाने रोज खाल्याने कर्करोगापासून मुक्ती मिळते.

• कडुलिंब घातलेले तेल वापरल्यास केस गळती थांबते.

• कडुलिंब तेलाने मालिश केल्यास सांधेदुखी व हाडे दुःखी बरी होते.

• डोक्यातील केसात कोंडा झाल्यास कडुलिंब पानांचा चोथा करून केसांना लावल्यास केसातील कोंडा नाहीसा होतो.

• कडुलिंबाच्या बियांपासून खत तयार करून शेतात टाकतात.

• असा हा कडुलिंब कफ,पित्त, कृमी नाशक, रक्त दोशांतक त्वचाविकार, डायबेटिस, जंत यावर फायदेशीर असतो.

• हा उत्तर भाद्रपदा नक्षत्राचा आराध्यवृक्ष आहे 

Neem tree information in marathi